Kadınlarda genital bölgede ve özellikle vajinada yanma nadir karşılaşılmayan yakınmalardandır. Vajinada yanmaya neden olabilen, irritasyondan enfeksiyona kadar pek çok durum söz konusudur. Bu duruma yol açabilen her nedenin beraberinde farklı yakınmaları ve farklı tedavileri mevcuttur.
Genel olarak vajinada yanmaya neden olan durumlar şunlardır:
İrritasyon
Genital bölgedeki deri ile temas eden hemen her şey burada rahatsızlığa yani irritasyona neden olabilir. Bu durum kontakt dermatit olarak adlandırılır.
Sabunlar, deterjanlar, değişik kumaşlar ve parfümler en sık karşılaşılan irritasyon nedenleridir. Özellikle parfümlü hijyenik ped diler ya da renkli ve kokulu tuvalet kağıtları sıklıkla irritasyon sebebidir.
Genital yanma hissi ile birlikte bir arada bulunabilen yakınmalar genelde şunlardır:
- Şiddetli kaşıntı
- Deride soyulma
- Batma
- Ağrı
Tedavide temel prensip bu duruma yol açan faktörün ortadan kaldırılmasıdır. Derinin iyileşmesine imkan tanımak için kaşımamaya dikkat etmek gerekir. Zaman zaman alerji ilaçlarının kullanılması gerekli olabilir. Çok nadiren kortizonlu kremler kullanılmak zorunda kalınabilir.
Bakteriyel vajinozis
Vajina içerisindeki bakteriyel dengenin bozulduğu ve tek bir tür bakterinin baskın hale geldiği durumlar bakteriyel vajinozis olarak adlandırılır. Amerikan Centers for Disease Control and Prevention kurumu’na göre 15 ile 44 yaş arasındaki kadınlarda en sık karşılaşılan vajinal enfeksiyon budur.
Her zaman yakınma ve bulguya neden olmayan bu durumun en sık neden olduğu semptomlar şunlardır:
- Vajinada yanma hissi
- İdrar yaparken yanma hissi olması
- Beyaz ya da gri vajinal akıntı
- Ağrı
- Kaşıntı
- Özellikle cinsel ilişki sonrası bozuk balık benzeri kötü koku.
- Bakteriyel vajinozis varlığında eşlik eden cinsel yolla bulaşan hastalık ihtimali olduğundan mutlaka doktor kontrolü gerekir.
Bu durum genelde antibiyotik kullanımını gerektiren bir tablodur.
Mantar enfeksiyonu
Candidiasis olarak da adlandırılan vajinal mantar, bu bölgede görülen yanma hissinin en sık karşılaşılan nedenlerinden birisidir.
Genellikle gebe, doğum kontrol hapı gibi hormonal bir yöntem kullanan, şeker hastalığı olan, bağışıklık sistemi baskılanmış, ya da yakın dönemde antibiyotik alan ya da halihazırda antibiyotik kullanan kadınlarda daha sık görülür.
Beraberinde görülen yakınmalar genelde şunlardır:
- Kaşıntı
- Hassasiyet
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- İdrar yaparken yanma ya da ağrı
- Vajinal akıntı
Tedavi genelde ağzından alınan ilaçlar ve vajinal olarak uygulanan krem veya fitiller şeklindedir.
İdrar yolu Enfeksiyonları
İdrar yollarının mesane üretra ya da böbrek gibi değişik bölümleri enfekte olabilir. Böyle bir durumun varlığında idrar yaparken vajinada yanma sıklıkla karşılaşılan bir tablodur.
İdrar yolu enfeksiyonlarının diğer bulgular ise şunlardır:
- Aniden ortaya çıkan idrar yapma hissi
- Sık idrara çıkma hissi
- İdrar yaparken yanma
- İdrarda kötü bir koku
- İdrarın bulanık olması
- İdrarda kan olması
- Kasıklarda ya da yanlarda ağrı olması
- Genel bir halsizlik hissi
- Ateş
- Genel olarak kendini iyi hissetmeme durumu
İdrar yolu enfeksiyonlarının tanısı mutlaka doktor muayenesi ve gerekli tahlillerin sonucunda konur ve mutlaka antibiyotik tedavisi gerektirir.
Trikomonas
Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere dünyada en sık karşılaşılan cinsel yolla bulaşan hastalıktır. Cinsel ilişki sırasında bir insandan diğerine bulaşan bir parazit neticesinde ortaya çıkar.
Bu parazit bulunan kişilerin sadece yüzde otuzunda yakınma vardır. Vajinada yanma hissi ile birlikte en sık karşılaşılan yakınmalar ve bulgular şunlardır:
- Kaşıntı
- Kızarıklık
- Hassasiyet
- İdrar yaparken yanma
- Şeffaftan sarı ve yeşile kadar uzanan değişik renk ve kıvamda vajinal akıntı.
- Nadiren koku
- Tanıda genelde jinekolojik muayene ile konur.
Bu hastalık ağızdan kullanılan antibiyotikler ve lokal kullanılan fiiller ile tedavi edilir.
Gonore
Halk arasında belki soğukluğu da denilen bu bakteriyel enfeksiyon rahim ağzı, rahim, fallop tüpleri gibi muköz membranları tutar. Tipik olarak cinsel ilişki ile bir insandan diğerine bulaşır.
15 ile 24 yaş arası gençlerde oldukça yaygındır.
Vajinada yanma hissi ile birlikte en sık karşılaşılan bulgular şunlardır:
- İdrar yaparken yanma
- Vajinal akıntı
- İki adet dönemi arasında kanama
Tanı genelde jinekolojik muayene ve kültür ile konur. Tedavi de ikili hatta bazen üçlü antibiyotik gerekli olabilir.
Klamidya
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan bir tanesi de bu bakteriyel enfeksiyondur. Hasta olan kişilerin yaklaşık yüzde yetmişinde hiçbir şikayet ve bulgu yoktur. Bu nedenle sessiz enfeksiyon olarak da adlandırılır.
Yakınma varlığında en sık karşılaşılanlar şunlardır:
- Vajinada yanma
- Vajinal akıntının miktarında artış
- İdrar yaparken ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı ya da rahatsızlık
- İlişki sırasında ya da sonrasında kanama
- İki adet dönemi arasında kanama olması
Sessiz bir enfeksiyon olduğu ve fallop tüplerini de tutabildiği için çocuk sahibi olmada güçlüğe neden olabilen bir enfeksiyondur.
Tanı ancak yapılan kültür incelemesi ile konur. Kültürde duyarlı olan antibiyotikler ile tedavi edilir.
Genital herpes
Herpes simpleks tip iki olarak adlandırılan bu enfeksiyon virüsü taşıyan kişi ile cilten cilde temas yoluyla bulaşır. Amerika Birleşik Devletleri’nde 14 ile 49 yaş arasındaki her altı kişiden bir tanesinin bu virüs ile karşılaştığı tahmin edilmektedir. Kadınlar erkeklere göre enfeksiyona daha meyillidir.
Virüs bir kez bulaştığında tüm hayat boyunca vücutta kalmaya devam eder. Ancak uzun süre ya da hiçbir zaman bulgu ve yakınmaya neden olmayabilir ve yıllarca sessiz kalabilir.
Virüs aktive olursa vajinada yanma hissi ile birlikte diğer bazı bulgulara neden olabilir. Bunlar arasında
- Kaşıntı ya da gıdıklanma benzeri his
- Nezle benzeri yakınmalar
- Salgı bezlerininde şişlik
- Genital bölgede ağrılı uçuklar
- İdrar yaparken özellikle idrarın değdiği yerde yanma
- Vajinal akıntı
Şikayetler ortaya çıktığında antiviral ilaçlarla baskılama sağlanır ancak tam bir tedavi mümkün değildir.
Menopoz
Vajinada yanma hissi menopozal değişimlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Bu dönemde oluşan hormonal farklılıklar vajen dokusunda zayıflama ve kuruluğa yol açabilir. Bunun sonucunda özellikle ilişki sırasında ya da sonrasında vajinal yanma sık karşılaşılan bir durumdur.
Yakınmaların şiddetine göre hormon tedavisi gerekli olabilir.
Vajinal yanma genelde jinekolojik muayene gerektiren bir durumdur.
Doktora ulaşıncaya kadar etkilenen bölgeye soğuk uygulaması, naylon çamaşır kullanmaktan kaçınılması, dar kıyafetler giymekten kaçınılması, genital bölge temizliği için parfümlü sabunlar kullanılmaması, renkli ve kokulu tuvalet kağıdı kullanılmaması ve günlük ped kullanımından vazgeçilmesi yarar sağlayabilir.
Vajinal yanmaya neden olabilen durumlardan bazıları kısırlık gibi ciddi sonuçlara yol açabileceğinden mutlaka jinekolojik muayene gerektirir.