Doğum yaptıktan sonra üreme potansiyelinin geri dönmesi ile ilgili pek çok gerçek olmayan bilgi yeni annelerin kafasını karıştırmaktadır.
Pek çok yeni anne doğumdan sonra emzirdiği süre boyunca hamile kalamayacağını düşünür. Oysa bu tam anlamıyla doğru değildir.
Çok uzak bir olasılık olmakla birlikte doğumdan sonraki ilk altı hafta içinde hamile kalan kadınlar vardır.
Hamile kalmak için birinci şart ovülasyon yani yumurtlamanın olmasıdır. Yumurtlamanın geri dönmesi kadından kadına değişiklik gösterir. Bazılarında erken bazılarında ise geç olabilir.
Adet kanamaları yeniden başlamadan önce ilk yumurtlamada bile hamile kalmak mümkündür.
Ovülasyon yani yumurtlama döllenmeye hazır bir yumurta hücresinin yumurtalıklardan salınması durumudur. Eğer bu yumurta döllenmezse ve gebelik oluşmaz ise kalınlaşmış olan rahim zarı tabakası vücut dışına atılır ve buna adet kanaması adı verilir.
Bir kadının hamile kalabilmesi için yumurtlamanın olması şarttır. Yumurtlamanın olduğunun en önemli göstergesi düzenli adet kanamalarının varlığıdır.
2011 yılında yapılan bir araştırmada kadınların doğumdan sonra ilk kez 45 ila 94 içerisinde yeniden yumurtlamaya başladıkları gösterilmiştir. Pek çok kadında doğumdan sonraki ilk altı hafta içinde yumurtlama başlamaz ancak bu kural değildir.
Genellikle emzirmeye kadınlarda yumurtlama daha erken başlar.
Adet kanaması yumurtlama gerçekleştikten sonra görüldüğü için doğumdan sonra hiç adet görmeden ilk yumurtlama ile birlikte gebe kalmak mümkündür.
Gebelik sırasında ortaya çıkan hormonal değişimlerin yeniden normale dönmesi zaman alabileceğinden doğumdan sonraki ilk birkaç adet kanaması düzensiz olabilir.
Kural olmamakla birlikte emzirme genelde yumurtlamayı baskılar. Genelde ilk altı ay sadece emziren ve ek gıda ya da mama vermeyen annelerde yumurtlama görülmez.
Bu duruma laktasyonel amenore adı verilir.
Bazı kadınlar laktasyonel amenoreyi doğum kontrol yöntemi olarak değerlendirirler. Bu yöntemin istenmeyen gebelikler den korunmak da başarılı olabilmesi üç temel şarta bağlıdır.
- Bebek altı aylıkdan küçük olmalıdır. Altıncı aydan sonra emzirme sıklığı genelde azalır ve bu da yumurtlamanın başlaması ihtimalini kuvvetlendirir.
- Anne sadece emzirmeli ve hiçbir şart altında ek gıda vermemelidir. Mama ya da ek gıda verilmesi emzirme sıklığını azaltarak yumurtlama riskini arttırmaktadır.
- Adetler başlamamış olmalıdır. Adet kanamalarının başlamış olması yumurtlamanın da başladığının göstergesidir.
Bu yöntemin istenmeyen gebeliklerden korunmadaki etkinliğin konusu çok tartışmalıdır. Genel anlamda çok etkili bir yöntem olarak kabul edilmez.
Kabul edilen doğumdan sonra yeni bir gebelik için en az 18 ay beklenmesidir.